Sztuka mówienia drugim głosem

Historia brzuchomówstwa jest fascynująca i złożona. Tak dalece, że zajmowali się nim historycy, badacze magii i przesądów, archeolodzy, fonetycy, teolodzy, psychoanalitycy oraz psycholodzy. Jedni orzekali, że działalność brzuchomówców należy zaklasyfikować do historii magii, drudzy wiązali ich z przepowiadaniem przyszłości oraz z iluzją

Począt­ków brzu­cho­mów­stwa trze­ba szu­kać w sta­ro­żyt­nym Egip­cie i Gre­cji. Nazwa wywo­dzi się z grec­kie­go sło­wa enga­stri­my­thos: en – w, gaster – brzuch i mythos – sło­wo, mowa. Zamien­nie uży­wa­no rów­nież okre­śle­nia ven­tri­lo­qu­ist, pocho­dzą­ce­go z łaci­ny: ven­ter – brzuch, a loqui – mówić. 

Demon w brzuchu

– Kto wie, czy Pytia prze­po­wia­da­ją­ca przy­szłość w del­fic­kiej wyrocz­ni, nie była brzu­cho­mów­czy­nią? – zasta­na­wia­ją się współ­cze­śni naukow­cy. Sta­ro­żyt­ni Gre­cy byli inne­go zda­nia. Uwa­ża­li, że zbu­do­wa­nie świą­ty­ni tam, gdzie Apol­lo poko­nał węża, spra­wi­ło, iż było to miej­sce wyjąt­ko­we. Wie­rzy­li, że pozo­sta­ła po nim moc, z któ­rej czer­pa­ła wieszcz­ka. Nie wia­do­mo dokład­nie, czy sie­dzia­ła na trój­no­gu, czy nad roz­pa­dli­ną w zie­mi. Zda­niem ówcze­snych mędr­ców – a przy­naj­mniej tak sądził Cyce­ron – mając roz­sta­wio­ne nogi wpusz­cza­ła do środ­ka brzu­cha pro­ro­cze­go ducha, któ­ry przez nią prze­ma­wiał. Inni twier­dzi­li, że znaj­du­jąc się w sta­nie transu i naj­wyż­szej eks­ta­zy, mówi­ła gło­sem same­go boga. Wygła­sza­ne przez nią pro­roc­twa inter­pre­to­wa­li wyłącz­nie towa­rzy­szą­cy jej kapłani. 

PRZECZYTAJ TAKŻE

Kobiety pierwszych Piastów

Słowiański czas przypuszczający – czyli opowieści tkane ze skrawków

Spór o Pytię toczył się nie­ustan­nie, a apo­geum osią­gnął w XVI i XVII wie­ku. Dopie­ro spe­cja­li­zu­ją­cy się w zagad­nie­niach sta­ro­żyt­nej Gre­cji prof. Joseph Fon­ten­ro­se (1903−86) z Uni­wer­sy­te­tu w Ber­ke­ley, bada­jąc wyrocz­nię w Del­fach doszedł do wnio­sku, że zarów­no Pytia, jak i wieszcz­ka z Endor posia­da­ły dar mówie­nia brzu­chem, popar­ło wie­lu uczonych. 

Dziwny głos dobywający się z piersi

O posłu­gi­wa­niu się dru­gim języ­kiem wspo­mi­na­ło wie­lu uczo­nych, w tym tak­że Hipo­kra­tes, któ­ry w ten spo­sób opi­sał scho­rze­nie, na któ­re cier­pia­ła żona Pole­mar­chu­sa: Z jej pier­si wydo­by­wał się dziw­ny głos, pomie­sza­ny z tajem­ni­czy­mi dźwię­ka­mi. Być może posta­wił taką dia­gno­zę, gdyż powszech­nie wie­rzo­no, że zda­rza się, iż w nie­któ­rych ludzi wcho­dzi demon, zagnież­dża się w ich brzu­chu lub klat­ce pier­sio­wej – i stam­tąd prze­ma­wia ludz­kim głosem.