O jadłospisie wawelskiego smoka

O smokach mówi się, że są potomkami dinozaurów. W ich anatomii widać cechy krokodyli, węży, lwów, orłów. A jednak naukowcy nadal nie są pewni, który z wymienionych gatunków najlepiej pasuje do potwora, zamieszkującego ponoć podwawelską pieczarę. Istnieje hipoteza, że bestią tą był krokodyl, który zwiał jakiemuś wielmożnemu panu z prywatnego zoo. Nie wyklucza się również, że zwierz mógł zwyczajnie podpłynąć meandrem rzek, których w Polsce nie brak, i osiedlić się w pobliżu Krakowa. Wszakże każda legenda zawiera w sobie ziarno prawdy

Two­rze­nie zwie­rzyń­ców było nie­gdyś wiel­ce popu­lar­ne, tak samo, jak kur­tu­azyj­na wymia­na oso­bli­wych podar­ków egzo­tycz­nej fau­ny i flo­ry mię­dzy wład­ca­mi oraz tymi, któ­rzy pra­gnę­li poka­zać swo­ją finan­so­wą potę­gę i gest. Uciecz­ka gadzie­go intru­za mogła być zatem fak­tem, być może epi­zo­dem trwa­ją­cym jeden sezon. Gdy­by bowiem przy­jąć, że pod smo­ka wawel­skie­go fak­tycz­nie pod­szy­wał się zwy­kły kro­ko­dyl, wiel­ce wąt­pli­we było­by, aby ten­że zwierz mógł prze­żyć euro­pej­ską zimę. 

Jak wia­do­mo, kro­ko­dy­le ani nie miesz­ka­ją w jaski­niach, ani nie polu­ją na lądzie, za to czę­sto ata­ku­ją z wody zwie­rzę­ta pod­cho­dzą­ce do wodo­po­ju. Jest zatem mało praw­do­po­dob­ne, żeby jakiś sza­lo­ny kro­ko­dyl wbrew pra­wom Natu­ry wdzie­rał się do osad ludz­kich, by stam­tąd pory­wać bydło, owce i ludzi. Co inne­go, gdy prze­stra­szo­na lud­ność sama pod­kła­da­ła mu pod nos wybor­ne kąski. Spró­buj­my wyobra­zić sobie men­tal­ność pia­stow­skie­go spo­łe­czeń­stwa, z jego pozio­mem wie­dzy o świe­cie, i wło­żyć w to wszyst­ko potwo­ra nie­zna­nej maści i nie­wia­do­me­go pocho­dze­nia. Poja­wie­nie się w wodach Wisły takie­go egzo­tycz­ne­go dzi­wac­twa zapew­ne wywo­ła­ło­by u zamiesz­ku­ją­cych tam ludzi zadzi­wie­nie, strach, i nie­ma­łe zamie­sza­nie. Bo czym innym mógł być taki gad dla wcze­sno­śre­dnio­wiecz­ne­go miesz­kań­ca Gro­du Kra­ka jak nie dia­bo­licz­ną bestią? War­to przy tym zauwa­żyć, iż zgod­nie z wykład­nią pol­skich kro­ni­ka­rzy potwór był potrzeb­ny synom Kra­ka, by wyka­za­li się odwa­gą i poko­na­li prze­szko­dę (w domy­śle zło), choć osta­tecz­nie to jeden z nich doko­nał bra­to­bój­stwa i prze­jął wła­dzę. W ten spo­sób motyw smo­ka posłu­żył za wstęp do wykła­du o dobru oby­wa­te­li i cno­tach panu­ją­ce­go, a następ­nie wkom­po­no­wał te roz­wa­ża­nia do kró­lew­skiej, a nawet pań­stwo­wej sagi. Dodaj­my, że Jan Dłu­gosz przed­sta­wia Kra­ka jako zabój­cę bestii i zało­ży­cie­la miasta.

PRZECZYTAJ TAKŻE

Uświęcone stópki, czyli o czym mówią kamienie

Tajemnice snów (cz. 1)

O maje­sta­tycz­nych, bajecz­nych zwie­rzę­tach, jaki­mi bez wąt­pie­nia są smo­ki, czy­ta­my w mito­lo­giach i poda­niach wie­lu kul­tur. Ana­li­za mor­fo­lo­gicz­na tych owia­nych legen­dą stwo­rów skła­nia nas do upa­try­wa­nia w nich cze­goś na kształt fabu­lar­ne­go mon­ta­żu roz­ma­itych ele­men­tów zapo­ży­czo­nych od róż­nych zwie­rząt, szcze­gól­nie tych nie­bez­piecz­nych i agre­syw­nych (kro­ko­dy­le, węże, lwy), ale rów­nież tych żyją­cych w cza­sach pre­hi­sto­rycz­nych. Być może zatem w naro­dzi­nach mitu tego dzi­wacz­ne­go stwo­rze­nia mia­ło swój udział jakieś zdu­mie­nie towa­rzy­szą­ce odkry­wa­niu szcząt­ków daw­no wymar­łych mon­strów. Zauważ­my, iż hybry­dy były w śre­dnio­wiecz­nych zbio­rach wie­dzy bar­dzo powszech­ne, zresz­tą tak samo, jak myśle­nie, że fak­tycz­nie istnieją.