Michał Sędziwój – portret polskiego alchemika

W XVI-wiecz­nym Kra­ko­wie Michał Sędzi­wój – bo o nim mowa – cie­szył się sta­tu­sem swe­go rodza­ju cele­bry­ty. W mie­ście było o nim gło­śno, głów­nie za spra­wą jego domnie­ma­nych kon­tak­tów z dia­błem i upra­wia­niem czar­nej magii, w tym mor­do­wa­niu dzie­ci dla pozy­ska­nia krwi do nie­cnych eks­pe­ry­men­tów. Czar­no­księż­nik peł­ną gębą! Jeśli do kar­to­te­ki doda­my jesz­cze opła­ka­ne skut­ki doświad­czeń alche­micz­nych, któ­re o mały włos nie przy­czy­ni­ły się do spa­le­nia Wawe­lu, uzy­ska­my peł­ny por­tret okul­ty­sty-awan­tur­ni­ka. Ale zacznij­my od początku.

Szkic postaci

Naj­słyn­niej­szy pol­ski alche­mik przy­szedł na świat 2 lute­go 1566 r. w rejo­nach Nowe­go Sącza w rodzi­nie szla­chec­kiej pie­czę­tu­ją­cej się her­bem Osto­ja. Począt­ko­wo nic nie zapo­wia­da­ło, że Michał Sędzi­mir (tak brzmia­ło jego nazwi­sko rodo­we przed zmia­ną) okry­je się mię­dzy­na­ro­do­wą sła­wą i sta­nie się jed­nym z czo­ło­wych alche­mi­ków renesansu.

PRZECZYTAJ TAKŻE

Szpital martwych dusz

Nawiedzone szpitale na świecie

Zapla­no­wa­ny był dla nie­go stan duchow­ny, a ojciec nie szczę­dził pie­nię­dzy na edu­ka­cję syna. Jed­nak dro­ga życio­wa mło­dzień­ca obra­ła inny kie­ru­nek, podob­nie zresz­tą jak jego zain­te­re­so­wa­nia. Wykształ­ce­nie ode­brał w Kra­ko­wie, gdzie poznał swo­je­go pro­tek­to­ra, Miko­ła­ja Wol­skie­go (1555−1630), póź­niej­sze­go mar­szał­ka wiel­kie­go koron­ne­go. Zachwy­cił się mod­ny­mi wów­czas pra­ca­mi medycz­ny­mi Para­cel­su­sa oraz zro­zu­miał zna­cze­nie ter­mi­nu alche­mia.

W XVI w. na Aka­de­mii Kra­kow­skiej moż­na było stu­dio­wać nie­ofi­cjal­ne przed­mio­ty, tj. chi­ro­man­cję, kaba­li­sty­kę, alche­mię czy kry­sta­lo­man­cję – i nie trze­ba doda­wać, że sko­ro zaka­za­ny owoc sma­ku­je naj­le­piej, wszyst­kie te dys­kret­nie pro­wa­dzo­ne zaję­cia cie­szy­ły się wśród stu­den­tów naj­więk­szą popu­lar­no­ścią. Ponie­waż w tym okre­sie w sto­li­cy Pol­ski cza­so­wo prze­by­wa­li okul­ty­ści John Dee i Edward Kel­ley, Sędzi­wo­jo­wi uda­ło się nawią­zać z nimi kon­takt i nie jest wyklu­czo­ne, że już wów­czas otrzy­mał od star­szych kole­gów po fachu alche­micz­ny kaga­nek.