Mistycyzm Williama Butlera Yeatsa

Pani Pro­fe­sor Justy­nie Deszcz-Tryhubczak
wyra­zy wdzięcz­no­ści za trud wnie­sio­ny w moją pracę
z zakre­su dys­to­pii w literaturze.

Był nie tylko poetą i filozofem, lecz również mistykiem, marzycielem, adeptem magii. Jego fascynacja światem duchowym wiązała się z wieloma aspektami życia filozoficznego, kulturowego, umysłowego oraz mistycznego przełomu XIX i XX stulecia. Spektrum zainteresowań Yeatsa rozciągało się od folkloru irlandzkiego i okultystycznych subkultur wiktoriańskiego Londynu, po duchowość Wschodu

War­to pamię­tać, że choć Wil­liam Butler Yeats (1865−1939) wykształ­ce­nie zdo­by­wał w Lon­dy­nie, w dzie­ciń­stwie let­nie waka­cje spę­dzał w hrab­stwie Sli­go, gdzie zafa­scy­no­wa­ły go irlandz­kie legen­dy i okul­tyzm. Prze­by­wa­jąc w domu dziad­ka, sty­kał się z atmos­fe­rą przy­wo­łu­ją­cą na myśl zja­wi­ska nad­przy­ro­dzo­ne. Poczy­na­jąc od słu­żą­cych, a na człon­kach rodzi­ny koń­cząc, świat nad­na­tu­ral­ny był dla nich czymś istot­nym. Mat­ka pisa­rza, mimo że cier­pia­ła na depre­sy­ję, oży­wa­ła, gdy snu­ła opo­wie­ści zwią­za­ne ze Sli­go, zwłasz­cza że ucho­dzi­ła za nie­zwy­kle uta­len­to­wa­ną gawę­dziar­kę. Jej syn z kolei

PRZECZYTAJ TAKŻE

Uświęcone stópki, czyli o czym mówią kamienie

Tajemnice snów (cz. 1)

był marzycielem

i sil­nie prze­ma­wia­ły do nie­go jej opo­wie­ści, jak rów­nież kra­jo­bra­zy zachod­niej Irlan­dii. Moż­na powie­dzieć, że już w tam­tym okre­sie zaczął kształ­to­wać się sys­tem wie­rzeń oraz prze­ko­nań przy­szłe­go noblisty.

Cza­sy, w któ­rych przy­szło żyć auto­ro­wi Wędró­wek Osja­na były szcze­gól­ne pod wzglę­dem reli­gij­nym. Nastę­po­wa­ła rein­ter­pre­ta­cja wik­to­riań­skie­go podej­ścia do reli­gii na grun­cie post­po­zy­ty­wi­zmu. Od lat 80. a zwłasz­cza 90. XIX w. poszu­ki­wa­no cze­goś odmien­ne­go od skost­nia­łych form i wie­rzeń. Yeats pisał w auto­bio­gra­fii o swo­jej nowej reli­gij­no­ści w kon­tra­ście do nie­mal­że nie­pod­wa­żal­ne­go fun­da­men­tu tra­dy­cji. W grę wcho­dzi­ła tu m. in. wie­dza tajem­na i zja­wi­ska nad­przy­ro­dzo­ne. A, co nie było rzad­kim zja­wi­skiem w tam­tej epo­ce, wstę­pem do tajem­nic świa­ta nad­na­tu­ral­ne­go oka­zał się dlań folklor. 

Zbie­gło się to ze sto­sun­ko­wo nie­we­so­łym, rów­nież finan­so­wo, okre­sem życia pisa­rza, zatem pere­gry­na­cje mistycz­ne i arty­stycz­ne były dla nie­go rodza­jem tera­pii. Pomiesz­ki­wał wte­dy w Coole Park – pięk­nej, odosob­nio­nej posia­dło­ści w zachod­niej Irlan­dii, nale­żą­cej do Isa­bel­li Gre­go­ry (1852−1932) – dra­ma­to­pi­sar­ki i znaw­czy­ni irlandz­kie­go folk­lo­ru. Zbie­rał lokal­ne poda­nia oraz histo­rie o legen­dar­nych posta­ciach, boha­te­rach, ich magicz­nych wyczy­nach. W prze­ka­zach tych baśnio­we histo­rie sta­pia­ły się z mito­lo­gią cel­tyc­ką. Jed­no­cze­śnie pró­bo­wał odno­sić te wąt­ki do spu­ści­zny innych kra­jów, kul­tur, a nawet do tra­dy­cji home­ryc­kiej. Wie­rzył, że ist­nie­je jakiś rodzaj wspól­nej skarb­ni­cy, pamię­ci ogól­no­ludz­kiej, któ­ra jest pier­wot­nym źró­dłem inspi­ra­cji ducho­wej i poetyc­kiej wszyst­kich twórców.