Jak radziecki lekarz fotografował pijackie zwidy

Czy myśl to materia? Czy jest obdarzona jakąś energią? Radziecki psychiatra Giennadij Krochalow wierzył, że tak właśnie sprawy się mają. Dlatego przez ponad dwie dekady próbował robić zdjęcia ludzkich myśli, a dokładniej wizji i majaczeń pojawiających się w umysłach alkoholików. Eksperymentował na pacjentach szpitala psychiatrycznego w Permie, gdzie był zatrudniony

W cza­sie tych prac przy­ję­li­śmy hipo­te­zę, że przy halu­cy­na­cjach wizu­al­nych zacho­dzi prze­kaz infor­ma­cji z mózgu do siat­ków­ki oka, a stam­tąd w prze­strzeń, co daje moż­li­wość reje­stra­cji tych obra­zów za pomo­cą kame­ry fil­mo­wej czy apa­ra­tu foto­gra­ficz­ne­go – pisał psychiatra.

Gien­na­dij Paw­ło­wicz Kro­cha­low uro­dził się 12 sierp­nia 1941 roku na wsi w Obwo­dzie Per­m­skim, któ­ry poło­żo­ny jest u stóp Ura­lu, na sty­ku Euro­py i Azji. Oprócz etnicz­nych Rosjan miesz­ka­ją tam m. in. Basz­ki­rzy, Chan­to­wie, Czu­wa­sze i Tata­rzy. Więk­szość z tych ludów ofi­cjal­nie wyzna­je reli­gie mono­te­istycz­ne, takie jak chrze­ści­jań­stwo lub islam, ale są też tacy, któ­rzy po cichu kul­ty­wu­ją pra­sta­re obrzę­dy i rytu­ały sza­mań­skie, wywo­dzą­ce się z cza­sów neo­li­tu. Magicz­ne prak­ty­ki zna­ne są tam do dziś, o czym opo­wia­da współ­cze­sny mistycz­ny serial rosyj­ski Tery­to­rium (Rosja 2020–2023, reż. Igor Twer­do­chle­bow).

PRZECZYTAJ TAKŻE

Król mediów

O parapsychologii w XXI wieku

W takim wła­śnie śro­do­wi­sku, wśród pra­sta­rych wie­rzeń, wyrósł przy­szły lekarz-psy­chia­tra. Moż­na domnie­my­wać, że ów nie­zwy­kły folk­lor miał zna­czą­cy wpływ na jego odkry­cia nauko­we. Wszak sama idea, że moż­na foto­gra­fo­wać czy­jeś wizje, a więc zna­leźć pomost mię­dzy świa­tem widzial­nym a nie­wi­dzial­nym, ma wie­le wspól­ne­go z szamanizmem.

Kro­cha­low od dziec­ka prze­ja­wiał róż­ne zdol­no­ści para­nor­mal­ne (głów­nie tele­pa­tię i pre­ko­gni­cję), na temat któ­rych przez wie­le lat pro­wa­dził oso­bi­ste zapi­ski. Był ate­istą, ale inte­re­so­wał się hin­du­izmem i man­tra­mi. Po szko­le wybrał zawód leka­rza. W 1965 roku ukoń­czył stu­dia medycz­ne na uni­wer­sy­te­cie w Per­mie. W 1967 zatrud­nił się w miej­sco­wym Obwo­do­wym Szpi­ta­lu Psy­chia­trycz­nym numer 1. W 1972 r. wpadł mu w ręce arty­kuł fizy­ka Wale­ri­ja Skur­ła­to­wa pt. Зри наоборот (pol. Spójrz z dru­giej stro­ny), zamiesz­czo­ny dwa lata wcze­śniej w piśmie Tech­ni­ka Mło­dzie­ży. Autor tego tek­stu twier­dził, że istnieje

możliwość utrwalania na kliszy ludzkich halucynacji

ponie­waż spo­strze­ga­ne obra­zy maga­zy­nu­ją się w mózgu, zaś potem – prze­ka­zy­wa­ne na siat­ków­kę oka – są wypro­mie­nio­wy­wa­ne w prze­strzeń. W tym kon­tek­ście oko czę­sto porów­ny­wa­ne jest do rada­ru: by ujrzeć przed­miot, nale­ży dotknąć go ocza­mi, niczym radarem.

To wła­śnie ten tekst zain­spi­ro­wał mło­de­go psy­chia­trę do robie­nia zdjęć alko­ho­lo­wych halu­cy­na­cji. Chciał w ten spo­sób pomóc swo­im pacjen­tom drę­czo­nym przez kosz­mar­ne wizje. Byli to głów­nie alko­ho­li­cy cier­pią­cy na schi­zo­fre­nię, deli­rium tre­mens i inne cięż­kie scho­rze­nia psy­chicz­ne. Pano­wa­ła wśród nich wyso­ka śmier­tel­ność. Naj­czę­ściej umie­ra­li przed­wcze­śnie na zawał ser­ca, bo ich orga­ni­zmy nie wytrzy­my­wa­ły potwor­ne­go stre­su zwią­za­ne­go z halu­cy­na­cja­mi. Skar­ży­li się, że drę­czą ich obra­zy róż­nych widzia­deł i potwo­rów, sły­sze­li też gło­sy w gło­wie, co było trud­ne do zniesienia.

Pierw­szy eks­pe­ry­ment, pole­ga­ją­cy na zapi­sie obra­zów z oka, Gien­na­dij prze­pro­wa­dził 13 stycz­nia 1974 roku wraz z bra­tem Wale­ri­jem, leka­rzem psy­chia­trą, spe­cja­li­stą nar­ko­lo­giem. W kolej­nym roku, wspól­nie z żoną Tama­rą, wyko­nał pra­wie 40 prób zapi­su myśli przy pomo­cy kame­ry fil­mo­wej Lan­tan i czar­no-bia­łej taśmy o sze­ro­ko­ści 8 mili­me­trów. Doświad­cze­nia pole­ga­ły na robie­niu zdjęć apa­ra­tem bez obiek­ty­wu, z obiek­ty­wem na pra­wym lub lewym oku, z wyko­rzy­sta­niem klisz nega­ty­wo­wych i papie­ru foto­gra­ficz­ne­go. Rezul­ta­ty tych doświad­czeń nie były naj­lep­sze, ale Gien­na­dij pró­bo­wał dalej.