Ile jest prawd?

Pan Jerzy Kałuc­ki, nasz wier­ny czy­tel­nik – recen­zent ma bar­dzo wyra­zi­ście wypra­co­wa­ne widze­nie ota­cza­ją­ce­go nas świa­ta – w war­stwie mate­rial­nej, jak i ducho­wej. Jest bez­względ­nym kry­ty­kiem zacho­wań, wypo­wie­dzi, opi­nii, nawet zja­wisk. W pew­nych kwe­stiach mamy zbli­żo­ne poglą­dy, w innych dia­me­tral­nie róż­ne. Życie, przez róż­no­rod­ność doświad­czeń, nauczy­ło mnie, iż trud­no defi­nio­wać jed­ną jedy­ną praw­dę, jed­ną jedy­ną słusz­ną rację. Barie­rą jest tu nasze, ludz­kie ogra­ni­cze­nie moż­li­wo­ści pozna­nia oraz rozu­mie­nia tego, cze­go doświad­cza­my, co poznajemy.

Pamię­taj­my, że pozna­nie nastę­pu­je nie tyl­ko na dro­dze ana­li­zy (spe­ku­la­cji) rozu­mo­wej, czy wręcz nauko­wej, ale tak­że przez doświad­cze­nie – na płasz­czyź­nie fizycz­nej, men­tal­nej, psy­chicz­nej, ducho­wej. A ta dru­ga ścież­ka była pier­wot­ną, otwie­ra­ją­cą bra­mę do wie­dzy naukowej.

PRZECZYTAJ TAKŻE

Listopadowa zaduma

Psychoterapia a poszukiwanie nowych lądów

Przy czym dosko­na­le wie­my, iż z bie­giem cza­su, a tym samym prze­su­nię­cia gra­nic pozna­nia, nie­ustan­nie prze­su­wa­ją się gra­ni­ce naszej wie­dzy. To, co dziś ucho­dzi za praw­dę nauko­wą, za chwi­lę oka­zu­je się cząst­ką tej praw­dy. Pier­wot­nie atom ucho­dził za naj­mniej­szą nie­po­dziel­ną cząst­kę mate­rii, z cza­sem zaczę­li­śmy wyod­ręb­niać mniej­sze jego ele­men­ty. A obec­nie teo­rie fizy­ki kwan­to­wej nie miesz­czą się po pro­stu prze­cięt­ne­mu czło­wie­ko­wi w gło­wie, gdy np. twier­dzi ona, iż ta sama czą­stecz­ka w pro­ce­sie delo­ka­li­za­cji może być jed­no­cze­śnie wię­cej niż w jed­nym miej­scu prze­sy­ła­jąc tam swo­je przed­sta­wi­ciel­stwo (vide Nagro­da Nobla z fizy­ki za 2022 r.).

Odkry­cie to do tego stop­nia nie mie­ści­ło się w gło­wie jed­ne­mu z moich redak­cyj­nych kole­gów, że prze­re­da­go­wał mi ostat­nie zda­nie w moim felie­to­nie z NŚ ¹⁄₂₃ – two­rząc fał­szy­wą infor­ma­cję przez doda­nie zaprze­cze­nia „nie”.

Prze­my­śle­nia Jerze­go Kałuc­kie­go skła­nia­ją do reflek­sji. Dla­te­go pod­da­ję pod Pań­stwa dys­ku­sję Jego pyta­nie ILE JEST PRAWD? Temat jest nie­wąt­pli­wie waż­ki… Czy jed­nak tak na nie­go patrząc nie grzęź­nie­my w matrixie?

Anna Ostrzyc­ka

Prawda jest tylko jedna, w każdej sprawie tylko – jedna!

Kto jed­nak ma o niej osta­tecz­nie decy­do­wać? Ziem­scy sędzio­wie – ludzie, nawet jeśli są to naukow­cy, z racji wykształ­ce­nia, raczej się do tego nie nada­ją, bo każ­dy zobo­wią­za­ny jest przez swo­je poglą­dy, doświad­cze­nia, kul­ty­wo­wa­ne tra­dy­cje i wedle tych wpo­jeń będzie spra­wy osą­dzał. Nawet, gdy logi­ka, dowo­dy oraz fak­ty jego decy­zjom będą prze­czyć! Naj­bar­dziej upie­ra­ją się przy swo­ich twier­dze­niach poli­ty­cy, któ­rzy zasia­da­ją w róż­nych gre­miach, bio­rąc udział w licz­nych deba­tach, dys­ku­sjach, zabie­ra­jąc głos w par­la­men­tach przy for­so­wa­niu ustaw – gdzie zawsze wygry­wa więk­szość, a nie praw­da ukry­ta w roz­wa­ża­nym tema­cie. Czę­sto, a wła­ści­wie zawsze w danej chwi­li rzą­dzą­cy, mają­cy więk­szość par­la­men­tar­ną, for­su­ją usta­wy – nie roz­sąd­ne a jakie chcą, pozwa­la­ją­ce zale­ga­li­zo­wać pomy­sły czę­sto szko­dzą­ce ogó­ło­wi, lecz nie im oso­bi­ście. Wma­wia­ją przy tym spo­łe­czeń­stwu, czę­sto iner­cyj­ne­mu, że to, co mu prze­ka­zu­ją jest praw­dą, pod­pie­ra­jąc swo­je twier­dze­nia jakąś for­mą wspar­cia, wyłą­cza­jąc przy tym mecha­nizm logicz­ne­go myślenia.

Skup­my się na takim orga­ni­zmie pań­stwo­wym, jakim jest Pol­ska. Jakież emo­cje się tu ście­ra­ją. Sie­dzą np. przy sto­le dys­ku­syj­nym przed­sta­wi­cie­le kil­ku par­tii i na jakiś kon­kret­ny temat każ­da gru­pa ma swo­je par­tyj­ne zda­nie. Nie dążą do wyło­wie­nia jed­nej i oczy­wi­stej praw­dy, tyl­ko, aż do zachryp­nię­cia, będą krzy­czeć, że to oni mają rację. Jeśli zasią­dą np. przed­sta­wi­cie­le czte­rech par­tii, to pew­ne, że przed­sta­wi­cie­le trzech kła­mią, nie mają racji, cza­sa­mi dwóch, gdy dwie mają na dany temat podob­ne, praw­dzi­we zda­nie. Tacy ludzie nigdy nie doj­dą do praw­dy i do kon­sen­su­su jeże­li nie będzie wisia­ła nad nimi kon­se­kwen­cja, czy­li bat kary. Gdy z toku dys­ku­sji zacznie się wyła­niać jak z mgły ścież­ka pro­wa­dzą­ca do praw­dy gło­szo­nej przez jed­ne­go z uczest­ni­ków dys­ku­sji, a pozo­sta­li trzej dalej będą się upie­rać przy swo­im zda­niu, to karą powi­nien im zagro­zić neu­tral­ny sędzia. 

Zie­mia­nin, jak pisa­łem wyżej, do tego się nie nada. Musi być ktoś, lub wręcz zespół sędziów, z inne­go pozio­mu. Może wyło­nić się też sytu­acja, że nikt z dys­ku­tan­tów nie będzie miał racji, wobec cze­go od takich sędziów powi­nien wyjść impuls: wszy­scy błą­dzi­cie, szu­kaj­cie dalej. W koń­cu niech rzą­dzą naj­mą­drzej­si, a nie wybra­ni demo­kra­tycz­nie przez śred­nią nie­kom­pe­ten­cji spo­łecz­nej. Pozo­sta­li niech się sta­ra­ją w kolej­nych spra­wach i tema­tach wyło­wić sed­no. Jeże­li będzie ono doty­czy­ło istot­nej spra­wy, niech ci, któ­rzy je zna­leź­li, przej­mą rzą­dy wraz z przy­wi­le­ja­mi nale­żą­cy­mi się roz­trop­niej­szym. Każ­dy prze­jaw chę­ci prze­ję­cia wła­dzy w spo­sób nie­uczci­wy oraz siło­wy powi­nien być pod­da­ny oce­nie i osą­do­wi zewnętrz­ne­go kole­gium sędziów.

Nie wiem, co kie­ru­je oso­ba­mi podej­mu­ją­cy­mi stu­dia poli­to­lo­gicz­ne. Z pew­no­ścią chęć bra­nia udzia­łu w struk­tu­rach wła­dzy. Gdy­by tyl­ko to, to takie stu­dia mają sens, jeże­li jed­nak uczci­we rzą­dze­nie zamie­nia się w dyk­ta­tu­rę, to zna­czy­ło by, że z ety­ką jest bar­dzo źle. Z dru­giej stro­ny (pro­szę się nie dzi­wić, że znów wsia­dam na moje­go ulu­bio­ne­go koni­ka. Jest on zdro­wy i galo­pu­je w dobrym kie­run­ku) czy dąże­nie do ide­ału spo­łecz­ne­go jest zgod­ne z ideą pozy­ski­wa­nia pro­duk­tu, jakim jest monro’owski lusz? Na razie tego wyra­zi­ście nie widać, lecz cały ziem­ski świat – zwie­rzę­cy, łącz­nie z czło­wie­kiem, egzy­sten­cja całej oży­wio­nej bios­fe­ry – pole­ga na zja­da­niu się, począw­szy od roślin (np. rosicz­ka) poprzez mikro – do makro­or­ga­ni­zmów. Ludzie pod­le­ga­ją temu same­mu mecha­ni­zmo­wi, a roz­sze­rzy­li go o świa­do­me pozy­tyw­ne i nega­tyw­ne współ­ży­cie, pro­du­ku­jąc przy tym wspa­nia­ły, naj­czyst­szy lusz…

Ja się trzy­mam tej idei, bo dla mnie jest logicz­na. A np. pani dr Adam­ska-Rut­kow­ska jest inne­go zda­nia, co dla niej też pozo­sta­je logicz­ne. Tu wra­ca kwe­stia praw­dy. Ja z tą autor­ką przed­sta­wia­my prze­ciw­staw­ne poglą­dy na niniej­szy temat, a praw­da może być tyl­ko jed­na. Co na to bez­stron­ni sędzio­wie? Oni zna­ją praw­dę, ale czy my ją mamy pra­wo znać, jeże­li jeste­śmy tyl­ko try­bi­ka­mi w tej ziem­skiej, życio­wej machi­nie. Według mnie jeste­śmy pro­du­cen­ta­mi luszu, według pani Rut­kow­skiej – Koro­ną Stwo­rze­nia. Tak przy­naj­mniej twier­dzi, choć pew­nie widzi, że wbrew swo­jej woli stoi zanu­rzo­na po szy­ję w bagnie ziem­skiej agresji.

Jerzy Kałuc­ki