Demon w zenicie

Podobno uwielbiały lato, zwłaszcza jego gorące, upalne dni. Dopadały ludzi zmęczonych, utrudzonych niełatwą pracą przy żniwach. Zaczajały się na nich, kiedy słońce górowało na niebie, a gdzieś w oddali niosło się bicie dzwonów na Anioł Pański. Demony Godziny Południowej, lub prościej Południce, były przewrotne, złośliwe i nie znały litości

Ist­nia­ły w wyima­gi­no­wa­nym świe­cie naszych pra­oj­ców, jako stwo­rze­nia moc­no prze­kor­ne i dzi­wacz­ne, któ­rym dzien­ne świa­tło szko­dy w żaden spo­sób nie czy­niąc, doda­wa­ło ani­mu­szu oraz siły, by doku­czać i stra­szyć. Rze­czo­ne Połu­dni­ce zwa­no rów­nież Żyt­nią Babą, Rża­ną Babą, wresz­cie Babą o żela­znych zębach, cza­sem cał­kiem zwy­czaj­nie – połu­dnio­wym dia­błem. Zna­no je nie tyl­ko na dzi­siej­szym obsza­rze Pol­ski, bali się ich rów­nież Łuży­cza­nie, miesz­kań­cy obec­nych ziem Czech i Sło­wa­cji, a dalej na wscho­dzie – Bia­ło­ru­si­ni, Rusi­ni i czę­ścio­wo lud­ność Sybe­rii. Zja­wy te są typo­we dla spo­łecz­no­ści agrar­nych, a ich nad­na­tu­ral­na aktyw­ność była podyk­to­wa­na cyklem prac rol­nych. Na sta­łe wpi­sa­ły się do reje­stru wie­rzeń sło­wiań­skich, któ­re for­mo­wa­ły się w począt­kach wcze­sne­go śre­dnio­wie­cza, praw­do­po­dob­nie w VI w. Ich opi­sy prze­trwa­ły w folk­lo­rze i kul­tu­rze ludo­wej do począt­ków XX stulecia. 

Co cie­ka­we, więk­szość sło­wiań­skich istot o nie­cie­ka­wej repu­ta­cji raczej pre­fe­ro­wa­ła mrok i cień ludz­kich sie­dlisk. Bawi­ły się czło­wie­czym stra­chem nara­sta­ją­cym wraz z ciem­no­ścią. Kie­dy ta spo­wi­ja­ła świat, a blask ognia roz­świe­tlał tyl­ko nie­du­żą prze­strzeń, budzi­ły się potwo­ry. Poza tą bez­piecz­ną gra­ni­cą mogło cza­ić się wszak­że wszyst­ko – naj­pew­niej złe i prze­ra­ża­ją­ce. Wów­czas to ludz­ka wyobraź­nia prze­kra­cza­ła gra­ni­ce, a umysł kre­ował coś, co cze­go Mat­ka Natu­ra nigdy nie stworzyła.

PRZECZYTAJ TAKŻE

Uświęcone stópki, czyli o czym mówią kamienie

Tajemnice snów (cz. 1)

Koszmar w łanach zbóż

Połu­dni­ce zja­wia­ły się w porze od zasie­wów po żni­wa, czę­sto widy­wa­no je rów­nież w ostat­nim okre­sie wege­ta­cji zbóż. Tak więc latem snu­ły się po polach lub prze­sia­dy­wa­ły na mie­dzach, któ­re sta­no­wi­ło ich ulu­bio­ne miej­sce. Z kolei już po żni­wach moż­na było natknąć się na nie w snop­kach zżę­te­go zbo­ża. Wraz z nasta­niem pierw­szych chło­dów roz­wie­wa­ły się na wie­trze lub, według innych prze­ka­zów, cho­wa­ły się pod zie­mię i tam zapa­da­ły w sen zimo­wy, któ­ry trwał aż do czerw­ca – wów­czas budzi­ły się, by móc na nowo nękać utru­dzo­nych pra­cą żni­wia­rzy i ich potomstwo.