Czerwony akcent w mikroskopijnym świecie

Obraz, który się pojawia w naszej głowie na myśl o drożdżach, to okrągłe bąbelki o regularnym kształcie, używane do pieczenia chleba czy robienia piwa. Jednakże naprawdę są one złożonymi eukariotycznymi jednokomórkowymi mikroorganizmami należącymi do królestwa grzybów

Bada­nia filo­ge­ne­tycz­ne wyka­zu­ją, że nale­żą do gro­ma­dy Asco­my­co­ta lub Basi­dio­my­co­ta. Błęd­nym jest jed­nak prze­ko­na­nie, że mają one tyl­ko bia­ła­wy lub żół­ta­wy kolor.

Droż­dże z rodza­ju Rho­do­to­ru­la nale­żą do naj­bar­dziej kolo­ro­wych z gro­ma­dy Basi­dio­my­co­ta. Rodzaj ten obej­mu­je aż 46 gatun­ków. Roz­mna­ża­ją się bez­pł­cio­wo na zasa­dzie pącz­ko­wa­nia, two­rząc kolo­nie komó­rek o owal­nych, okrą­głych lub wydłu­żo­nych kształ­tach, o maśla­nej lub szorst­kiej powierzch­ni. Ich kolo­ry waha­ją się od jaskra­wo­czer­wo­nych, kora­lo­wych, do pomarańczowych.

PRZECZYTAJ TAKŻE

O czarnych i białych krukach

Najdziwniejsze zjawiska pogodowe

Rho­do­to­ru­le wyko­rzy­stu­ją róż­ne źró­dła węgla i azo­tu, dla­te­go moż­na je spo­tkać na róż­nych powierzch­niach natu­ral­nych i syn­te­tycz­nych, jak rów­nież w powie­trzu, w słod­kich lub sło­nych wodach, w gle­bie, na owo­cach i jago­dach, a tak­że w mikro­bio­cie ludzi oraz zwie­rząt. Ze wzglę­du na zdol­ność roz­mna­ża­nia na róż­nych powierzch­niach, nie­któ­re gatun­ki Rho­do­to­ru­li (R. glu­ti­nis, R. muci­la­gi­no­sa) mogą być ludz­ki­mi opor­tu­ni­stycz­ny­mi pato­ge­na­mi wywo­łu­ją­cy­mi fun­ge­mię (stan defi­nio­wa­ny jako obec­ność żywych grzy­bów we krwi przyp. red.). Bada­nia wyka­zu­ją, że fun­ge­mia spo­wo­do­wa­na droż­dża­mi w USA i Euro­pie wystę­pu­je dość rzad­ko 0,5% – 2,3%.

1 z 5

- +

Dziś już wie­my, że ostrze­gaw­czy kolor Natu­ry może być cza­sa­mi korzyst­ny dla czło­wie­ka. Stwier­dzo­no, że droż­dże o tak spe­cy­ficz­nym kolo­rze (Rho­do­to­ru­la, Rho­do­spo­ri­dium, Phaf­fia, Spo­ro­bo­lo­my­ces ) syn­te­zu­ją róż­ne karo­te­no­idy, czy­li natu­ral­ne pig­men­ty. Takie pig­men­ty two­rzą się nie tyl­ko w droż­dżach, ale rów­nież w rośli­nach (nada­jąc kolo­ry płat­kom kwia­tów), w warzy­wach (mar­chwi, dyni, szpi­na­ku, kapu­ście), glo­nach (Chlo­rel­la pyre­no­ido­sa, Dic­ty­coc­cus cin­na­ba­ri­nus, Haema­to­coc­cus plu­via­lis), mikro­glo­nach (Chlo­rel­la vul­ga­ris, Chlo­rel­la sac­cha­ro­phi­la, Haema­to­coc­cus plu­via­lis), bak­te­riach (Myco­bac­te­rium bre­vi­ca­ie, Myco­bac­te­rium lac­ti­co­la i inne) oraz sini­cach (Ana­ba­ena varia­bi­lis, Apha­ni­zo­me­non flos-aqu­ae). Po raz pierw­szy bio­syn­te­za droż­dżo­wych karo­te­no­idów zosta­ła opi­sa­na w 1964 r. przez K.L. Simp­so­na, a w 1980 r. potwier­dził to T.W. Goodwin.

Ludzie, jak i pozo­sta­łe ssa­ki, karo­te­no­idy otrzy­mu­ją bez­po­śred­nio z poży­wie­niem, mody­fi­ku­jąc czą­stecz­ki w wyni­ku reak­cji meta­bo­licz­nych zacho­dzą­cych w orga­ni­zmie. Odpo­wied­ni poziom karo­te­no­idów w orga­ni­zmie czło­wie­ka zatrzy­mu­je pro­ce­sy sta­rze­nia się. β‑karoten ma wła­ści­wo­ści anty­bak­te­ryj­ne i jest pre­kur­so­rem wita­mi­ny A, któ­ra ma wpływ na pra­wi­dło­wy wzrost, wzrok, regu­lu­je rów­nież wzrost tkan­ki nabłon­ko­wej oraz wzmac­nia układ odpor­no­ścio­wy. Jej dzia­ła­nie prze­ciw­u­tle­nia­ją­ce zmniej­sza ryzy­ko oste­opo­ro­zy i powo­do­wa­nych przez nią zła­mań kości u osób star­szych. β‒karoten, zeak­san­ty­na i lute­ina to karo­te­no­idy, któ­re wpły­wa­ją spo­wal­nia­ją­co na roz­wój cho­rób neu­ro­de­ge­ne­ra­cyj­nych, redu­ku­ją uszko­dze­nia spo­wo­do­wa­ne stre­sem oksy­da­cyj­nym i sta­na­mi zapal­ny­mi w mózgu. Wyka­za­no rów­nież, że karo­te­no­idy mają dzia­ła­nie pro­ok­sy­da­cyj­ne na komór­ki nowo­two­ro­we. Mogą zwięk­szać stę­że­nie ROS (reak­tyw­ne for­my tle­nu, ang. reac­ti­ve oxy­gen spe­cies) w komór­kach nowo­two­ro­wych i indu­ko­wać ich apop­to­zę. Ze wzglę­du na swo­je wła­ści­wo­ści prze­ciw­u­tle­nia­ją­ce β‑karoten może być sto­so­wa­ny jako lek prze­ciw­za­pal­ny u pacjen­tów z ast­mą i prze­pi­sy­wa­ny jako śro­dek zapo­bie­gaw­czy prze­ciw­ko grypie.

Dla­te­go poja­wia się tania alter­na­ty­wa wyko­rzy­sta­nia droż­dżo­wych karo­te­no­idów. Obec­nie w ota­cza­ją­cej nas przy­ro­dzie wystę­pu­je oko­ło 50 róż­nych karo­te­no­idów. Naj­waż­niej­sze z nich to α‑karoten, β‑karoten i γ‑karoten. Naj­wię­cej β‑karotenu wystę­pu­je (ok. 40%) wła­śnie w komór­kach droż­dży. War­to zwró­cić uwa­gę, że karo­te­no­idy są dosko­na­ły­mi natu­ral­ny­mi barw­ni­ka­mi, dla­te­go czę­sto bywa­ją sto­so­wa­ne nie tyl­ko w prze­my­śle spo­żyw­czym, ale rów­nież w che­micz­nym czy kosme­tycz­nym. Jeśli więc napo­tkasz na dro­dze czer­wo­ne droż­dże, nie bój się i pamię­taj o ich zna­cze­niu w naszym życiu.