Sakkara: szpital leczenia dźwiękiem

Moja egipska przygoda zaczęła się od odwiedzenia Sakkary, a później kilku miejsc, gdzie turyści bardzo rzadko docierają. Ta długo planowana wyprawa spowodowała całkowicie inne spojrzenie na historię starożytnej krainy zwanej Khem, który stała się częścią współczesnego Egiptu

Sakkara inaczej

Sak­ka­ra więk­szo­ści tury­stom koja­rzy się ze słyn­ną pira­mi­dą schod­ko­wą Dże­se­ra i ota­cza­ją­cą ją nekro­po­lią, jak rów­nież i kil­ko­ma pira­mi­da­mi zlo­ka­li­zo­wa­ny­mi poza kom­plek­sem. W Sak­ka­rze odna­le­zio­no też wie­le kamien­nych naczyń, waz, dzba­nów wyko­na­nych z nie­by­wa­łą pre­cy­zją tysią­ce lat temu. Nie­wie­le osób nato­miast wie, że pod tym całym kom­plek­sem kry­ją się kilo­me­try tune­li, szy­bów. Oka­zu­je się, że miej­sce to jest star­sze niż nam może się wyda­wać, do cze­go przy­zna­je się współ­cze­sna arche­olo­gia. Dla mnie Sak­ka­ra nabra­ła jesz­cze więk­sze­go zna­cze­nia po tym, gdy pozna­łem miej­sce, któ­re według moje­go prze­wod­ni­ka Moha­me­da Ibra­hi­ma – egip­to­lo­ga i pisa­rza, było kie­dyś szpi­ta­lem… lecze­nia dźwiękiem. 

Po wkro­cze­niu do kom­plek­su i skie­ro­wa­niu się ku jego wschod­niej stro­nie znaj­dzie­my się na otwar­tym dzie­dziń­cu Heb Sed. Według Ency­klo­pe­dii Bri­tan­ni­ca było to jed­no z naj­star­szych świąt sta­ro­żyt­ne­go Egip­tu, obcho­dzo­ne przez kró­la-fara­ona po 30 latach rzą­dów i powta­rza­ne potem co 3–4 lata. Ten waż­ny rytu­ał wyko­ny­wa­no w celu odmło­dze­nia wład­cy i potwier­dze­nia jego pra­wa do rzą­dze­nia. Zwra­cam uwa­gę na sło­wo odmło­dze­nie, gdyż według Ibra­hi­ma, miej­sce to było sta­ro­żyt­nym szpi­ta­lem reju­we­na­cji, czy też raczej zestro­je­nia z pier­wot­nym wzor­cem. I gdy­by to były tyl­ko sło­wa, to uznał­bym całą histo­rię za legen­dę i po pro­stu miej­sce, gdzie odby­wał się cie­ka­wy świą­tecz­ny rytuał… 

PRZECZYTAJ TAKŻE

Juliusz Verne i proto-UFO: zagadka statków w powietrzu

Uświęcone stópki, czyli o czym mówią kamienie

W prze­szło­ści dzie­dzi­niec Heb Sed był z dwóch stron oto­czo­ny atra­pa­mi kaplic-świą­tyń poświę­co­nych bóstwom Gór­ne­go i Dol­ne­go Egip­tu. Każ­dą kapli­cę ota­cza­ła ścia­na dzia­ło­wa, mia­ły one też dodat­ko­we małe pomiesz­cze­nia, któ­re słu­ży­ły jako sank­tu­arium i praw­do­po­dob­nie mie­ści­ły rów­nież posąg. Przy­naj­mniej tak twier­dzi ofi­cjal­na arche­olo­gia. Ozna­cza to, że na dzie­dziń­cu mogło się znaj­do­wać do 28 świą­tyń, czy też niby-świą­tyń z waż­ny­mi wnę­ka­mi. Dziś może­my podzi­wiać zale­d­wie kil­ka rekon­struk­cji. Ale naj­dziw­niej­sze jest to, że w dwóch z tych quasi świą­tyń znaj­du­ją się aktyw­ne nisze. Gdy wło­ży­my do nich gło­wę, usły­szy­my dud­nie­nie. W dodat­ku dźwię­ki róż­nią się czę­sto­tli­wo­ścia­mi. Ibra­him poin­for­mo­wał mnie, że źró­dłem dźwię­ku jest – podob­nie jak w innych miej­scach w Egip­cie – woda prze­pły­wa­ją­ca sys­te­mem sztol­ni i kory­ta­rzy, któ­ra gene­ru­je wibra­cje. Na jed­nym koń­cu dzie­dziń­ca Heb Sed znaj­du­je się plat­for­ma z dwo­ma para­mi scho­dów, któ­ra była w tej prze­strze­ni cen­tral­nym punk­tem. Plat­for­ma ta oka­zy­wa­ła się tak waż­na dla rytu­ału, że jej for­ma sta­ła się hie­ro­gli­fem dla ozna­cze­nia Festi­wa­lu Sed. Mój prze­wod­nik twier­dzi, że kapłan-lekarz, jak współ­cze­sny healer, syn­chro­ni­zo­wał czę­sto­tli­wość dźwię­ku pocho­dzą­ce­go z niszy – z czę­sto­tli­wo­ścią cho­rych sto­ją­cych na plat­for­mie. To mia­ło pro­wa­dzić do dostro­je­nia ich do pier­wot­ne­go wzor­ca zdro­wia. Zapy­ta­łem go o źró­dło tych histo­rii, Ibra­him odpo­wie­dział, że uro­dził w Mem­fis, czy­li dwa kilo­me­try od Sak­ka­ry i że wie­dza ta jest prze­ka­zy­wa­na miesz­kań­com z poko­le­nia na pokolenie.

Idąc dalej w kie­run­ku połu­dnio­wym, docho­dzi się do kolej­ne­go dzie­dziń­ca, na któ­rym mie­ści się budow­la zwa­na Domem Połu­dnio­wym. Podob­no pier­wot­nie mia­ła 12 m wyso­ko­ści, gzyms opa­sko­wy oraz fasa­dę z 4 kolum­na­mi z wią­za­ny­mi trzo­na­mi. Obec­nie, na szczy­cie zacho­wa­nej ścia­ny znaj­du­je się rzeź­bio­ny fryz ze zna­ków khe­kher, sty­li­zo­wa­ny motyw ogro­dze­nia uży­wa­ny przez tysiąc­le­cia jako ele­ment ochron­ny w gro­bow­cach i świą­ty­niach. Ibra­him uwa­ża, że to sym­bol oddzie­le­nia zie­mi od nie­ba, gra­ni­ca pomię­dzy wymia­rem życia ziem­skie­go i wyż­szym. Wej­ście do Domu Połu­dnio­we­go, poło­żo­ne nie­cen­tral­nie, pro­wa­dzi poprzez dwa zakrę­ty pod kątem 90 stop­ni do małe­go sank­tu­arium z trze­ma nisza­mi, w któ­rych pier­wot­nie znaj­do­wa­ły się posą­gi. Na ścia­nach tego przej­ścia odwie­dza­ją­cy kom­pleks z okre­su Nowe­go Pań­stwa zapi­sa­li atra­men­tem swój podziw dla Dże­se­ra i jego pomnika.