Dr Zofia Weaver

Nagroda Honorowa Nieznanego Świata im. Marka Rymuszko za 2023 rok dla dr Zofii Weaver

– człon­ki­ni rady Bry­tyj­skie­go Towa­rzy­stwa Badań Parap­sy­chicz­nych (SPR), byłej redak­tor­ki Jour­nal of the Socie­ty for Psy­chi­cal Rese­arch, autor­ki ksią­żek, arty­ku­łów, tłu­macz­ki, któ­ra pod­ję­ła się tru­du prze­ło­że­nia na język angiel­ski naj­waż­niej­szych prac doty­czą­cych mediów i jasno­wi­dzów funk­cjo­nu­ją­cych w mię­dzy­wo­jen­nej Pol­sce. Dłu­go­let­niej współ­pra­cow­nicz­ki Nie­zna­ne­go Świa­ta.

Zofia Weaver uro­dzi­ła się w Kato­wi­cach; do Wiel­kiej Bry­ta­nii wyje­cha­ła w 1980 r. – stu­dio­wać na Uni­wer­sy­te­cie w Not­tin­gham. Już dwa lata póź­niej dołą­czy­ła do SPR. Od dwu­dzie­stu lat inte­re­su­je się bada­nia­mi parap­sy­cho­lo­gicz­ny­mi. Jej szcze­gól­ny wkład w ten obszar tema­tycz­ny sta­no­wi sys­te­ma­tycz­ne przy­bli­ża­nie anglo­ję­zycz­nym czy­tel­ni­kom dorob­ku pol­skiej parap­sy­cho­lo­gii, w tym głów­nie mediu­mi­zmu i jasno­wi­dze­nia. Razem z wytraw­ny­mi bada­cza­mi Mary Rose Bar­ring­ton oraz pro­fe­so­rem Ianem Ste­ven­so­nem (naukow­cem zaj­mu­ją­cym się m.in. rein­kar­na­cją) – napi­sa­ła książ­kę A World in a Gra­in of Sand (2005) (Świat w zia­ren­ku pia­sku) o Ste­fa­nie Osso­wiec­kim, uro­dzo­nym w Rosji i pocho­dzą­cym z wyż­szych sfer biz­nes­me­nie, któ­re­go w 1944 r. zamor­do­wa­li nazi­ści. Jego zdol­no­ści jasno­wi­dze­nia zosta­ły szcze­gó­ło­wo prze­te­sto­wa­ne przez bada­czy fran­cu­skich – Gusta­ve­’a Geleya i nobli­stę Char­le­sa Riche­ta. W książ­ce zna­la­zło się wie­le przy­kła­dów wska­zu­ją­cych na sze­ro­ki wachlarz para­nor­mal­nych umie­jęt­no­ści tego sen­sy­ty­wa, przed­sta­wio­no też jego postać oraz wyzna­wa­ną filozofię.

PRZECZYTAJ TAKŻE

Juliusz Verne i proto-UFO: zagadka statków w powietrzu

Coś do nas leci?!

Kolej­na waż­na publi­ka­cja Zofii Weaver uka­za­ła się w 2015 r. Była to książ­ka Other Reali­ties? The Enig­ma of Fra­nek Klu­ski­’s Medium­ship (Inne rze­czy­wi­sto­ści? Tajem­ni­ca mediu­mi­zmu Fran­ka Klu­skie­go). Klu­ski (właśc. Teo­fil Modrze­jew­ski), zawo­do­wo zwią­za­ny z ban­ko­wo­ścią i dzien­ni­kar­stwem, brał udział w sean­sach jako medium w latach 1918–1925. Jak napi­sa­no w not­ce na okład­ce tomu: Wie­le infor­ma­cji na temat Klu­skie­go było dotąd dostęp­nych wyłącz­nie w języ­ku pol­skim (…). Książ­ka, bazu­jąc na ory­gi­nal­nych pol­skich źró­dłach, poprzez nama­lo­wa­nie szcze­gó­ło­we­go por­tre­tu męż­czy­zny w kon­tek­ście cza­sów, w jakich żył, pra­gnie sko­ry­go­wać pomi­nię­cie Klu­skie­go w gale­rii wiel­kich świa­to­wych mediów. 

Trze­cia książ­ka p. Zofii, napi­sa­na wspól­nie z poli­cjan­tem Krzysz­to­fem Janosz­ką – The Mind at Lar­ge: Cla­irvoy­an­ce, Psy­chics, Poli­ce and Life after Death: A Polish Per­spec­ti­ve (2023) (Umysł na wol­no­ści: jasno­wi­dze­nie, media, poli­cja i życie po śmier­ci – per­spek­ty­wa pol­ska) opo­wia­da o współ­cze­snym jasno­wi­dzu znad Wisły – Krzysz­to­fie Jac­kow­skim, któ­ry zgro­ma­dził uni­ka­to­we w ska­li świa­ta dossier, zło­żo­ne z poli­cyj­nych podzię­ko­wań, potwier­dza­ją­cych jego udział w wie­lu śledz­twach kry­mi­nal­nych. Two­rzo­na przez ponad dwie deka­dy doku­men­ta­cja zosta­ła zwe­ry­fi­ko­wa­na przez mło­de­go sier­żan­ta poli­cji – współ­au­to­ra tomu, któ­ry wcze­śniej napi­sał pra­cę dyplo­mo­wą na temat wyko­rzy­sty­wa­nia mediów w dzia­ła­niach poli­cji, prze­ciw­sta­wia­jąc się tym samym nar­ra­cji rzecz­ni­ka pra­so­we­go Komen­dy Głów­nej Poli­cji, któ­ry publicz­nie ogło­sił, że jasno­wi­dze, z punk­tu widze­nia orga­nów ści­ga­nia, są bez­u­ży­tecz­ni. Tom Zofii Weaver i Krzysz­to­fa Janosz­ki został wyróż­nio­na pre­sti­żo­wą Nagro­dą Sto­wa­rzy­sze­nia Parap­sy­cho­lo­gicz­ne­go (Parap­sy­cho­lo­gi­cal Asso­cia­tion), przy­zna­wa­ną od 2015 r. w celu uho­no­ro­wa­nia ksią­żek z zakre­su parap­sy­cho­lo­gii, któ­re – jak napi­sa­no na stro­nie inter­ne­to­wej Sto­wa­rzy­sze­nia: wno­szą zna­czą­cy wkład do nauki i dys­ku­sji kul­tu­ro­wej, toczą­cej się wokół impli­ka­cji, jakie stwa­rza parap­sy­cho­lo­gia. Pol­ską edy­cję książ­ki na począt­ku 2024 r., w serii Rubie­że X, wyda byd­go­skie Wydaw­nic­two Bibliotekarium.

Prze­czy­taj wywiad z dr Zofią Weaver

Obok trzech wymie­nio­nych pozy­cji, sta­no­wią­cych istot­ne doko­na­nie na polu badań parap­sy­chicz­nych, Zofia Weaver prze­tłu­ma­czy­ła wybra­ne frag­men­ty bro­szur Zja­wisk mediu­mi­stycz­nych pió­ra Julia­na Ocho­ro­wi­cza, któ­re u nas uka­za­ły się w latach 1913–1915. Moż­na zna­leźć w nich opi­sy spo­tka­nia naukow­ca w Rzy­mie (1893) z Eusa­pią Pal­la­di­no, wło­ską pracz­ką i uzdol­nio­nym medium w jed­nej oso­bie oraz jej póź­niej­szych wizyt w War­sza­wie. Ze wzglę­du na nie­chęć śro­do­wisk nauko­wych do zja­wisk spi­ry­ty­stycz­nych, zapi­ski te opu­bli­ko­wa­no dopie­ro po 19 latach.

Uko­ro­no­wa­niem trans­la­tor­skich doko­nań Zofii Weaver jest jej prze­kład na język angiel­ski monu­men­tal­nej pra­cy pod­puł­kow­ni­ka Nor­ber­ta Oko­ło­wi­cza z 1926 r. Wspo­mnie­nia z sean­sów z medium Fran­kiem Klu­skim, zawie­ra­ją­cej bli­sko sto zdjęć i pre­zen­tu­ją­cej ogrom­ną licz­bę wypo­wie­dzi naocz­nych świad­ków zja­wisk, któ­re poja­wia­ły się na spo­tka­niach z Modrze­jew­skim. To kolej­ny uni­ka­to­wy mate­riał, praw­dzi­wy bia­ły kruk poszu­ki­wa­ny przez bada­czy z całe­go świa­ta, któ­ry udo­stęp­nio­ny w języ­ku angiel­skim, dotrze bez prze­szkód do zachod­nie­go czytelnika.

Wyjąt­ko­wość tego rapor­tu pole­ga m.in. na tym, iż świad­ka­mi para­nor­mal­nych mani­fe­sta­cji (nie­rzad­ko udo­ku­men­to­wa­nych na foto­gra­fiach) byli pro­fe­so­ro­wie, np. Gusta­ve Geley – dyrek­tor Insty­tu­tu Metap­sy­chicz­ne­go w Pary­żu; Cam­mil­le Flam­ma­rion – popu­lar­ny fran­cu­ski astro­nom; czy James Hewat McKen­zie – hono­ro­wy dyrek­tor bry­tyj­skie­go Col­le­ge of Psy­chic Scien­ce. W gro­nie pol­skich parap­sy­cho­lo­gów znaj­do­wa­li się: inż. Piotr Lebie­dziń­ski, Pro­sper Szmur­ło, zało­ży­ciel i pre­zes Pol­skie­go Towa­rzy­stwa Psy­cho-Fizycz­ne­go, a tak­że leka­rze: Ksa­we­ry Watra­szew­ski i Tade­usz Soko­łow­ski. Na sean­sach nie zabra­kło rów­nież posta­ci zna­nych ze świa­ta poli­ty­ki, kul­tu­ry i biz­ne­su. Wymień­my choć­by Józe­fa Pił­sud­skie­go, Józe­fa Bec­ka, Wit­ka­ce­go, Tade­usza Boya-Żeleń­skie­go, czy Juliu­sza Oster­wę.

Kon­se­kwent­na pra­ca popu­la­ry­za­tor­ska i trans­la­tor­ska Zofii Weaver jest god­na sza­cun­ku i naj­wyż­szej pochwa­ły. Dzię­ki niej śro­do­wi­sko parap­sy­cho­lo­gów zyska­ło sze­ro­ki dostęp do pol­skich mate­ria­łów archi­wal­nych, któ­re na tle tego, co znaj­du­je się w świa­to­wych biblio­te­kach, sta­no­wią źró­dła de fac­to uni­ka­to­we, któ­re powin­ny zostać pod­da­ne dogłęb­nym ana­li­zom nauko­wym. Tym samy Zofia Weaver sta­ła się amba­sa­dor­ką naszej kul­tu­ry, swe dzia­ła­nia trak­tu­jąc jako misję, nigdy nie zabie­ga­jąc o splen­dor, ani o gratyfikacje.

Cie­szy­my się, że p. Zofia od lat współ­pra­cu­je z naszym mie­sięcz­ni­kiem – i życzy­my jej dal­szych, twór­czych suk­ce­sów w pro­pa­go­wa­niu osią­gnięć pol­skiej parap­sy­cho­lo­gii na are­nie międzynarodowej.

Bry­tyj­skie Towa­rzy­stwo Badań Parap­sy­chicz­nych (SPR) powsta­ło w 1882 r. i jest to histo­rycz­nie rzecz bio­rąc naj­bar­dziej wpły­wo­wa orga­ni­za­cja na świe­cie, zaj­mu­ją­cą się bada­niem zja­wisk psi (z pogra­ni­cza). W gro­nie jej zało­ży­cie­li byli m.in.: Edmund Gur­ney, Fre­de­rick F.W.H. Myers, Hen­ry Sid­gwick i Sir Wil­liam Cro­okes. SPR przy­ję­ła za cel zba­da­nie takich zja­wisk jak: spi­ry­tyzm, mani­fe­sta­cje zjaw, nawie­dzo­ne domy i zdol­no­ści parap­sy­chicz­ne – w spo­sób nauko­wy, pod­da­jąc je rze­tel­nym ana­li­zom i testom. Orga­ni­za­cja ta od same­go począt­ku skła­da­ła się z cenio­nych filo­zo­fów i uczo­nych, a utwo­rzo­no ją na kształt aka­de­mic­kie­go towa­rzy­stwa nauko­we­go, zabie­ga­jąc o poważ­ne trak­to­wa­nie przez spo­łecz­ność aka­de­mic­ką. SPR w dużej mie­rze sta­no­wi­ło eli­tę – i pozo­sta­wa­ło zwią­za­ne nie tyl­ko z wyż­szy­mi szcze­bla­mi szkol­nic­twa wyż­sze­go, lecz tak­że z kla­są rzą­dzą­cą póź­no­wik­to­riań­skiej Anglii.

Pra­ca oraz dzia­ła­nia, jakie ludzie ci wło­ży­li w swo­je przed­się­wzię­cie, zaowo­co­wa­ły ogrom­ną licz­bą arty­ku­łów i obszer­nych rapor­tów publi­ko­wa­nych przez lata w Society’s Jour­nal and Pro­ce­edings oraz w licz­nych książ­kach napi­sa­nych z myślą o sze­ro­kim gro­nie odbior­ców. Czy­niąc to wszyst­ko, SPR przy­da­ło zja­wi­skom psi pew­ną, trud­ną do pod­wa­że­nia, wia­ry­god­ność, gwa­ran­tu­jąc nie­ja­ko, iż nie są to złu­dze­nia lub oszu­stwa. Spo­pu­la­ry­zo­wa­ło też poję­cia takie jak tele­pa­tia (uku­te przez jed­ne­go z zało­ży­cie­li SPR, Fre­de­ric­ka F.W.H. Myer­sa) i poło­ży­ła pod­wa­li­ny pod parap­sy­cho­lo­gię eks­pe­ry­men­tal­ną, odno­szą­cą suk­ce­sy dziś – w XXI wieku.

Na cze­le Towa­rzy­stwa Badań Parap­sy­chicz­nych stoi Pre­zy­dent. Obec­nie sta­no­wi­sko to pia­stu­je prof. Adrian Par­ker – psy­cho­log kli­nicz­ny, a jego z‑cą jest wcze­śniej­szy wie­lo­let­ni pre­zes, dr Richard S. Bro­ugh­ton, autor wyda­nej tak­że u nas książ­ki Parap­sy­cho­lo­gia – nauka kon­tro­wer­syj­na (1994). Funk­cjo­nu­je rów­nież Rada, zło­żo­na z 18 człon­ków. Sie­dzi­ba Towa­rzy­stwa mie­ści się w Lon­dy­nie, przy Ver­non Mews. Archi­wum cza­so­pism i mate­ria­łów znaj­du­je się w nie­za­leż­nej biblio­te­ce inter­ne­to­wej Lexscien oraz w Biblio­te­ce Uni­wer­sy­te­tu Cam­brid­ge. SPR nadal archi­wi­zu­je i kla­sy­fi­ku­je opi­sy przy­pad­ków, jak też wyni­ki badań, któ­re są regu­lar­nie publi­ko­wa­ne w kwar­tal­ni­ku Jour­nal of the Socie­ty for Psy­chi­cal Rese­arch. Wyda­je rów­nież (nie­re­gu­lar­nie) anto­lo­gię SPR Pro­ce­edings oraz cza­so­pi­smo Para­nor­mal Review. Jest też gospo­da­rzem dorocz­nej kon­fe­ren­cji naukowej.

Na stro­nie inter­ne­to­wej SPR moż­na prze­czy­tać: Pra­ce pro­wa­dzo­ne przez Towa­rzy­stwo nie­uchron­nie dopro­wa­dzi­ły do kon­flik­tu ze scep­ty­ka­mi, któ­rzy zakła­da­ją, że moż­na i nale­ży wska­zać czy­sto natu­ra­li­stycz­ne wyja­śnie­nia zja­wisk „psi”, i któ­rzy sta­ra­ją się zre­in­ter­pre­to­wać doko­na­ne już usta­le­nia bada­czy w takich kate­go­riach, jak „oszu­stwo” i „błęd­ne postrze­ga­nie”. W ostat­nich latach w tej dzie­dzi­nie nasi­li­ła się kam­pa­nia pro­wa­dzo­na przez akty­wi­stów moty­wo­wa­nych ide­olo­gicz­nie, pra­gną­cych znie­chę­cić do zain­te­re­so­wa­nia się tymi zagad­nie­nia­mi, aby doszło do opo­wie­dze­nia się za nauko­wym natu­ra­li­zmem prze­ciw­ko domnie­ma­nej groź­bie glo­ry­fi­ko­wa­nia „prze­są­dów”. Sku­tek tych dzia­łań jest szcze­gól­nie widocz­ny w Wiki­pe­dii, inter­ne­to­wej ency­klo­pe­dii o „otwar­tej tre­ści”, gdzie arty­ku­ły trak­tu­ją­ce o psi są obec­nie zawsze „rów­no­wa­żo­ne” z nega­tyw­ny­mi opi­nia­mi scep­tycz­nie nasta­wio­nych auto­rów i dzia­ła­czy, co przy­bra­ło taki wymiar, iż​sta­ły się one tre­ścia­mi mylą­cy­mi i wpro­wa­dza­ją­cy­mi w błąd. SPR nato­miast nie­zmien­nie pod­kre­śla zna­cze­nie obiek­tyw­nych badań oraz war­tość bez­stron­ne­go wyja­śnia­nia fak­tów, nie­za­leż­nie od ich meta­fi­zycz­nych implikacji.